Acupunctuur & de Vijf elementen

Het vijf-elementenmodel in de Chinese geneeskunde is een fundamenteel concept dat de relatie tussen verschillende aspecten van de natuur en het menselijk lichaam beschrijft. Onevenwicht in deze elementen kan leiden tot ziekte of ongemak.

De vijf elementen - hout, vuur, aarde, metaal en water - zijn niet alleen fysieke substanties, maar vertegenwoordigen ook verschillende energieën en aspecten van de natuur. Elk element heeft zijn eigen kenmerken, kwaliteiten en associaties, en ze zijn nauw verbonden met organen, weefsels, emoties en seizoenen.

Hout (木 mu)

Het staat voor groei, flexibiliteit en vitaliteit. In het lichaam wordt het geassocieerd met de lever en galblaas. De lente is gekoppeld met het houtelement.

Vuur (火 huo)

Vuur staat voor activiteit, passie en expressie. Het hart en de dunne darm worden geassocieerd met dit element. De zomer is de tijd van het vuurelement.

Aarde (土 tu)

Dit element symboliseert stabiliteit, voeding en balans. De milt en maag zijn verbonden met de aarde. Het element vertegenwoordigt het seizoen van nazomer.

Metaal (金 jin)

Metaal staat voor helderheid, precisie en kracht. De longen en dikke darm worden met dit element geassocieerd. Het metaalelement is verbonden met de herfst.

Water (水 shui)

Water symboliseert rust, wijsheid en stroming. De nieren en blaas zijn verbonden met dit element. Het seizoen van de winter wordt geassocieerd met het waterelement.

Het Houtelement: De Lever / Galblaas meridiaan

De Lever heeft vele belangrijke functies, waaronder het opslaan van bloed, reguleren van de menstruatie, herbergen van de Etherische Ziel (Hun) en het verzekeren van de vrije circulatie van Qi. Het laatste is tevens de belangrijkste functie van de lever. De Lever filtert, ontgift, voedt de pezen en regelt de beweging van energie door het hele lichaam. Voldoende lever Bloed is erg belangrijk voor een mooie, stralende huid. Bij stagnatie van de Lever kunnen donkere plekken op de huid en droogheid ontstaan. Een verstoring in het houtelement kan leiden tot huidaandoeningen zoals acne, eczeem en allergieën. Het wordt geassocieerd met mooie, gezonde nagels en de soepelheid van spieren, pezen en gewrichten. Obstructie van leverenergie kan intense gevoelens van frustratie en woede veroorzaken, evenals prikkelbaarheid, wrok, jaloezie en depressie. Wanneer de Lever in balans is, zal de persoon avontuurlijk, vriendelijk, vol zelfvertrouwen, veel ondernemingslust en creatief zijn.

Het Vuurelement: De Hart/Dunne Darm energie

De Hartmeridiaan hoort bij het element Vuur. Het Hart, ook wel omschreven als de “keizer of “monarch”, wordt beschouwd als het belangrijkste orgaan van alle interne organen. De belangrijkste functies van het Hart zijn: het beheersen van het bloed en de bloedvaten en het herbergen van de geest (Shen). Het openbaart zich door de helderheid in de ogen en manifesteert zich in de gelaatskleur en regelt de spraak. Het hart controleert ook de transpiratie, keel, bijnieren, schildklier, prostaat en hypofyse. Het bloed voedt alle cellen en verwarmt ook het lichaam.

 

De term bloed wordt soms specifiek gebruikt om rood bloed aan te duiden, maar wordt ook gebruikt om voeding aan te duiden. Bloed voorziet weefsels niet alleen van zuurstof en voeding, maar ook van vocht en bij disbalans kunnen rimpels ontstaan door droogte. Als het bloed een gebied niet bereikt, is dit gebied koud, ondervoed en droog. Deze situatie komt vaak voor bij huidaandoeningen in de handen en voeten, deels omdat dit vaak koude gebieden zijn en deels omdat de bloedcirculatie naar deze gebieden slecht kan zijn.  

 

Bij verstoring van het Vuurelement kunnen lichamelijke onevenwichtigheden ontstaan zoals kortademigheid, koud gevoel in de borst en ledematen, hartkloppingen, slecht geheugen, onvermogen om te spreken, aften, slapeloosheid en overmatig zweten. En huidproblemen zoals urticaria, blaarziekte, roodheid en ontstekingen.

Het Aarde-element: De Milt/Maag energie

De Maag en Milt meridianen behoren tot het element Aarde. Aarde is de moeder en de voedster van het leven. Samen vormen zij het centrum van Qi. De Maag en Milt zijn de belangrijkste organen van de spijsvertering; zij zorgen voor de oorsprong van de Nahemelse Qi, de bron van alle Qi en Bloed. De Maag is de oorsprong van alle vloeistoffen in het lichaam. De Milt is verantwoordelijk voor aanmaak van het bloed. Samen met het Hart en de Longen, controleert het de spieren en de vier ledematen. Ze houdt het bloed binnen de vaten en de organen en weefsels op hun plaats door de stijgende Qi. Het regelt smaak, slijmvliezen en vocht en geeft ons vermogen om te studeren, te concentreren, te focussen en te onthouden. De Maag doet het voedsel en vloeistoffen rotten en rijpen. Het zuivere deel verlaat de Maag en gaat naar de Milt waar het wordt omgezet in voedingsstoffen voor energie en bloed. De Maag houdt van vocht terwijl de milt van droogte houdt. De energie van de Maag gaat naar beneden als de energie van de Milt omhooggaat. Bij verstoring van het aarde element kunnen lichamelijke onevenwichtigheden ontstaan zoals spijsverterings- en maagproblemen, oedeem, braken, misselijkheid, keelpijn, gezichtsverlamming. Disbalans in het aarde element kan ook leiden tot een vale huidskleur, pafferig gezicht, vochtretentie en huidproblemen zoals abcessen, zweren, karbonkels (grote steenpuisten), periorale dermatitis (ontsteking van de huid rond de mond).

Het Metaalelement: De Long/Dikke Darm energie

 

De Longen en Dikke Darm behoren bij het element Metaal en zijn verantwoordelijk voor de basis van Qi voor het hele lichaam, namelijk via de ademhaling. De Longen huisvesten de zeven emoties van het lichaam en zijn verantwoordelijk voor zelfbescherming en zelfbehoud. De Longen reguleren ook de huid, poriën en luchtwegen en zijn dus erg belangrijk bij Cosmetische Acupunctuur. Zwakte in de Longmeridiaan kan zich uiten als vlekken, eczeem, pigmentatie, ongelijkmatige teint of acne op de huid. Als huidallergie en toxiciteit voor zware metalen aanwezig zijn of als het zuurstofgehalte laag is, kunnen aandoeningen van de bovenste luchtwegen, longziekte en/of problemen met zweten zich voordoen. Het gaat hierbij om de aansturing van de vitale Qi en het opnemen en afvoeren van lichaamseigen afvalstoffen. Verstoringen in dit element door bijvoorbeeld verdriet, worden in verband gebracht met huidaandoeningen zoals urticaria, chronisch eczeem, rosacea, hyperhidrose, droogheid, rimpels en een ongelijkmatige teint. 

Het Waterelement: De Nier/Blaas energie

In de traditionele Chinese geneeskunde produceren de Nieren merg en controleren de botten. Merg betekent in TCM een verzameling van alle botten, beenmerg, hersenen en ruggenmerg, dus niet het merg dat we kennen in de Westerse geneeskunde. De hersenen worden gezien als “De Zee van de Merg" en daarom worden een slecht geheugen, onvermogen om helder te denken en rugpijn allemaal beschouwd als indicatoren van een verminderde nierenergie. Naarmate men ouder wordt, verzwakt ook de nierenergie. De Nieren beheersen het water en zijn belangrijk bij het bevochtigen van de huid en voeren afvalstoffen en overtollig vocht af. Ze slaan Jing (essentie) op, reguleren groei en controleren reproductie. Het activeert het gehoor en houdt kaalheid en vergrijzing onder controle. De vitaliteit van de Nier meridiaan wordt extern weerspiegeld door de conditie van het hoofd- en lichaamshaar en wordt geassocieerd met de ingang van de oren. Tinnitus (oorsuizen) is dus vaak een teken van een Nier disfunctie. Ze controleren ook de twee onderste openingen, namelijk de anale en genitale openingen. 

De Nieren zijn het reservoir van energie, de basis van alle Yin & Yang energieën en de zetel van moed en wilskracht, en daarom resulteert elke stoornis in de Niermeridiaan in gevoelens van angst en paranoia. Bij disbalans kunnen lichamelijke onevenwichtigheden ontstaan zoals duizeligheid, slecht geheugen, astma, impotentie, hernia, broze botten/tanden, oedeem en huidaandoeningen zoals rimpels, vroegtijdige veroudering, donkere kringen onder de ogen en een droge huid.