"Self care is the greatest medicine"
Buddha

Orgaanklok 

Inleiding: De Wijsheid van de Chinese Orgaanklok

De Traditonele Chinese Geneeskunde (TCM) ziet gezondheid niet als de afwezigheid van ziekte, maar als een dynamisch evenwicht tussen lichaam, energie, emoties en omgeving. Centraal binnen deze filosofie staat het concept van Qi – de vitale levensenergie die door het lichaam stroomt via een netwerk van meridianen. Wanneer Qi vrij kan circuleren, functioneert het lichaam optimaal. Wanneer het stagneert, uitgeput raakt of chaotisch beweegt, ontstaan klachten.

Eén van de oudste observaties binnen de TCM is dat Qi in het lichaam een dagelijks ritme volgt. Deze cyclus – de orgaanhorloge of Chinese body clock – verdeelt de 24 uur in tijdsblokken van twee uur, waarin telkens één orgaanstelsel maximaal actief is. Dit systeem vormt een van de pijlers in diagnose, behandeling en leefstijladvies.

De orgaanklok verbindt tijdstippen met fysiologische functies, emoties en zelfs gedragsadvies. Het geeft inzicht in waarom sommige klachten vooral in de ochtend, avond of ’s nachts ontstaan; welke uren ideaal zijn voor creatief werk, rust, spijsvertering of diepe slaap; en hoe we onze levensstijl kunnen afstemmen op natuurlijke ritmes.

De Achtergrond van de Chinese Orgaanklok

Wat is Qi?

Qi is de vitale energie die het lichaam voedt, beschermt en in beweging houdt. Het is geen stof zoals bloed, maar eerder een combinatie van kracht, informatie en energetische circulatie. Qi beweegt door meridianen – energetische banen verbonden aan organen.

De 12 Hoofdmeridianen

De orgaanklok is gebaseerd op de 12 hoofdmeridianen, elk gekoppeld aan een orgaanstelsel:

  • Long

  • Dikke darm

  • Maag

  • Milt

  • Hart

  • Dunne darm

  • Blaas

  • Nieren

  • Pericard

  • Driewarmer

  • Galblaas

  • Lever

Daarbij zijn zes organen Yin (voedend, opbouwend, intern) en zes Yang (actief, omzettend, extern gericht). De Qi beweegt in een vaste volgorde van Yin naar Yang en weer terug. De energiestroom voltooít één volledige cyclus in 24 uur.

De Chinese Orgaanklok: De 24-Uurscyclus 

 

23:00u – 01:00u | Galblaas (Yang)

Belangrijkste functies

  • Start van nachtelijk herstel

  • Afbraak en verwerking van vetten

  • Versterking van assertiviteit en besluitvorming

Emotionele aspecten

De galblaas is verbonden met moed, daadkracht en helder beslissen.

Wat gebeurt er energetisch?

Dit is het eerste blok van de nacht waarin het lichaam diep wil rusten zodat Qi naar binnen kan keren.

Symptomen van disbalans

  • Moeite met beslissingen

  • Nachtelijk wakker worden rond 23–01

  • Stijve nek of migraine

  • Onrustige dromen

Advies

  • Ga vóór 23:00 slapen

  • Vermijd zware maaltijden na 20:00

  • Werk niet tot laat door (dit verstoort galblaas-Yang)

01:00 u– 03:00 u | Lever (Yin)

Functie

  • Detoxificatie (energetisch én fysiologisch)

  • Bloedopslag en herstel

  • Regulatie van emoties

Emoties

De lever is verbonden met woede, frustratie, spanning en onderdrukte emoties.

Symptomen van disbalans

  • Wakker worden tussen 01–03, vaak met piekeren

  • Nachtelijk zweten

  • Spanning, irritatie

  • Ochtendmoeheid

Advies

  • Alcohol en cafeïne in de avond vermijden

  • Ademhalingsoefeningen voor het slapen

  • Emoties verwerken i.p.v. opkroppen

03:00u – 05:00u | Longen (Yin)

Functie

  • Energiecirculatie starten

  • Zuurstofvoorziening

  • Regulatie van het immuunsysteem

Emoties

Verdriet, loslaten, rouw.

Symptomen van disbalans

  • Hoesten of astma rond 03–05

  • Ochtenddepressie

  • Verdrietige dromen

Advies

  • Vroeg opstaan is natuurlijk voor de longenergie

  • Ochtendmeditatie/ademhalingsoefeningen zijn zeer krachtig

  • Verwerk onverwerkt verdriet

05:00u – 07:00u | Dikke Darm (Yang)

Functie

  • Verwerking en afvoer van afvalstoffen

  • Loslaten (letterlijk en symbolisch)

Emoties

Niet kunnen loslaten, perfectionisme.

Symptomen van disbalans

  • Moeite met ochtendontlasting

  • Constipatie

  • Ochtendstress

Advies

  • Ga na het opstaan naar het toilet (niet inhouden)

  • Drink warm water met citroen

  • Dag starten rustig en zonder haast


07:00u – 09:00u | Maag (Yang)

Functie

  • Optimale tijd voor spijsvertering

  • Opname van voedingsstoffen

Emoties

Te veel zorgen of piekeren kan de maag belasten.

Symptomen van verstoring

  • Ochtendmisselijkheid

  • Een zwaar gevoel

  • Suikerbehoefte later op de dag

Advies

  • Eet ontbijt met warme, voedzame voeding (geen koude yoghurt, smoothies)

  • Vermijd haast tijdens het eten

 

15:00u – 17:00u | Blaas (Yang)

Functie

  • Waterhuishouding

  • Regulatie van het zenuwstelsel

Emoties

Starheid, perfectionisme.

Symptomen

  • Lage rugpijn

  • Stressreacties

  • Urineproblemen

Advies

  • Drink water

  • Goede tijd voor sport of werken

17:00u – 19:00u | Nieren (Yin)

Functie

  • Opslag van levensessentie (Jing)

  • Seksuele energie

  • Groei, vruchtbaarheid, veroudering

Emoties

Angst en onzekerheid.

Symptomen

  • Uitputting

  • Koude voeten / handen

  • Tinnitus

Advies

  • Warme maaltijd

  • Rust na inspanning

19:00u – 21:00u | Pericard (Yin)

Functie

  • Bescherming van hart-energie

  • Emotionele relaties

Advies

  • Tijd voor ontspanning

  • Warme douche of thee

21:00u – 23:00u | Driewarmer (Yang)

Functie

  • Regulatie van lichaamstemperatuur

  • Balans van hormonen en vocht

Advies

  • Rustig afschakelen

  • Niet sporten

  • Niet mentaal overprikkelen

09:00u – 11:00u | Milt (Yin)

Functie

  • Verwerking van voeding tot energie (Qi)

  • Mentale helderheid

Emoties

Overmatige zorg, malen, twijfelen.

Symptomen

  • Brain fog

  • Bloedsuikerschommelingen

  • Vermoeidheid na de lunch

Advies

  • Dit is de beste tijd voor geconcentreerd werk

  • Eet regelmatig en warm

  • Vermijd suikers en koude voeding

11:00u– 13:00u | Hart (Yin)

Functie

  • Regelgeving van bloed

  • Emotionele balans

  • Bewustzijn en geest (Shen)

Emoties

Vreugde en vitaliteit.

Symptomen van disbalans

  • Hartkloppingen

  • Overwhelm

  • Rusteloosheid

Advies

  • Lunchtijd: lichte maaltijd

  • Sociale interactie is gunstig

13:00u – 15:00u | Dunne Darm (Yang)

Functie

  • Scheiden van zuiver en onzuiver

  • Emotionele helderheid

Emoties

Twijfel, verwarring.

Symptomen

  • Vermoeidheid na eten

  • Lage stress-tolerantie

Advies

  • Lichte fysieke activiteit (wandelen)

  • Beste moment voor beslissingen

Hoe pas je de Orgaanklok toe in het dagelijks leven?

Slaap volgens de klok

Volgens de TCM is slapen vóór 23:00 cruciaal, omdat herstelprocessen in galblaas en lever vroeg in de nacht beginnen. Te laat slapen kan leiden tot:

  • hormonale disbalans

  • onrustige slaap

  • vermoeidheid

  • moeilijk opstaan

Eetritme

  • Warm ontbijt tussen 07–09

  • Belangrijkste werkblok 09–11

  • Lichte lunch rond 12

  • Warm avondeten vóór 19:00

Emotionele balans

Elke meridiaan heeft een emotie. Onrust op specifieke tijden kan helpen bij diagnose:

  • 01–03: frustratie, onbewerkte emoties

  • 03–05: verdriet

  • 05–07: moeite loslaten

  • 17–19: angst

Psychologische therapieën, journaling, of meditatie kunnen de meridiaan ondersteunen.

De Orgaanklok en Moderne Wetenschap

Hoewel de TCM een energetisch model gebruikt, zijn er grote overeenkomsten met moderne inzichten:

Circadiaanse ritmes

Veel organen hebben hun eigen interne klok, die de activiteit stuurt.

Hormonen

Cortisol piekt in de vroege ochtend (long/dikke darm-tijd), melatonine ’s avonds (driewarmer).

Leversysteem

De lever is ’s nachts actiever in metabolisme en detoxificatie.

Slaapfases

Diepe slaap vindt vooral plaats vóór 01:00 – overeenkomend met lever en galblaas.

Veelvoorkomende Patronen in de Orgaanklok

Wakker worden tussen 01–03 (lever)

  • opgekropte emoties

  • alcoholgebruik

  • stress

Geen ontlasting in de ochtend (dikke darm)

  • verstoring door stress

  • te laat slapen

  • te weinig warme voeding

 

Middagenergie-dip (blaas/nieren)

  • Jing-uitputting

  • te veel koffie

  • langdurige stress

Praktische Tips volgens de Orgaanklok

Dagritme

  • Sta op tussen 06.00u – 07.00u

  • Warm ontbijt 07.00u – 09.00u

  • Focuswerk 09.00u–11.00u

  • Lichte lunch 12.00u

  • Sporten 15.00u – 17.00u

  • Avondeten vóór 19.00u

  • Slapen vóór 23.00u

Emotioneel

  • Verwerk emoties dagelijks

  • Vermijd piekeren ’s avonds

  • Vermijd schermen na 21:00u

Voeding

  • Warm en gekookt in de ochtend

  • Vermijd koude voeding

Conclusie: Leven in Harmonie met de Tijd

De Chinese orgaanklok is een diepgaand, eeuwenoud systeem dat gezondheid koppelt aan natuurlijke ritmes. Door onze leefstijl af te stemmen op deze 24-uurscyclus – slapen voor 23:00, eten op het juiste moment, emoties verwerken – ondersteunen we de natuurlijke energetische flow van het lichaam.

Het orgaanhorloge nodigt uit tot een gezondere, bewustere manier van leven waarin ritme, rust en balans centraal staan. Het is meer dan een tijdschema; het is een holistische kijk op menselijk functioneren.